Bergama Sinagogu, Bergamanın merkezinde üçüncü derece arkeolojik sit sınırları içinde kalan Turabey Mahallesinde bulunuyor.

Sinagogun girişinde yapım tarihinden ve yaptırandan bahseden İbranice yazılı bir kitabe mevcut. Kitabede: (Tanrının yardımıyla… Yapı ustalarının küçümsediği taş, köşe taşı oldu. Bu inşaatta Efrayim Bengiat Beyefendi -Tanrı onu korusun- Babası -bilgeliği sonsuz iyiliğe olsun- Yitshak Bengiatın ruhunun cennette istirahati adına, senenin 14 Kislev akşamı haham efendilerin –Tanrı onları korusun- bir zahmet ruhu için okumaları ve Kipur günü akşamı Yabets Sinagogunda rahmet duası okumaları şartıyla 37 lira tahsis etmiştir. 5645 (1875) bereket ve iyilik yılı!...

Sinagog, Yahudi Cemaati Bergamayı 1950 li yıllarda terk edinceye kadar özgün ibadethane işlevini sürdürmüş. Sonraları arkasındaki Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı etkinlik salonu olarak değerlendirilmiş. Sonra da yapının daha fazla tahrip edilmemesi amacıyla giriş yolları duvar örülerek ulaşım engellenmiş. Yapının işlevini sürdürdüğü süreçte sinagoga doğu duvarına paralel, kuzey cephesinden başlayan, doğuda bahçe duvarıyla sınırlanmış doğal taş kaplı podyumdan geçilerek ulaşılmaktaydı. Kuzey cephesi kaldırımında da özgün doğal taş kaplama günümüze kadar ulaşmış.

Sinagoga doğu duvarı üzerindeki giriş kapısından, çapraz tonozla örtülmüş saçağın altından girilmekte. Zemini mermer kaplı sinagogun Tevası tam ortada konumlanmış; tavan ise eski fotoğraflardan görülebileceği gibi ahşap kaplıymış.

İç mekan duvarlarında, geç dönemde üstüne yapılan sıvanın dökülmesiyle görüldüğü kadarıyla kalem işi süslemeler mevcutmuş.

Giriş saçağı, dört taş sütun tarafından taşınmakta. Batıdaki sütunlar sinagogun doğu duvarı ile birleşik. Süslemeli kaide üzerine oturan taş sütunların her biri üzerinde iki metal kenet bulunmakta.

Teva, batı yönündeki merdivenle ulaşılan ahşap konstrüksiyonlu platform ve bu platformu örten çatıyla hem yüz süslemeli örtüden oluşmakta ve alçı kaplı dört ahşap dikme tarafından taşınmaktaymış.

Sinagogda dört tip pencere bulunmakta. Birincisi taş söveli kemerli, demir parmaklıkları olan alt kot pencereleri. Bu pencerelerin denizlikleri mermerdir ve günümüze ulaşan tek doğrama örneği ahşaptır. Üst kat pencereleri kuzey ve doğu cephelerinde taş söveli, basık kemerli açıklıklardır. Batı ve güney duvarlarındaki pencereler ise yine basık kemerli, beden duvarlarındaki kesme taşlarla sınırlandırılmış açıklıklardır..

Bergama Belediye Başkanı Mehmet Gönenç ve ekibinin başarısı her türlü takdirin üzerinde.