Gazi Dere Hamamı Kuşçular Köyü yakınında Gazi Deresi mevkiindeki hamam bugün etrafı tellerle çevrili şahıs arazisi içinde kalmaktadır.
Yapıyı yoğun bitki örtüsü kuşattığından mekanların algılamaları güçleşmektedir. Doğu batı doğrultulu dikdörtgen alanı kaplayan yapıda duvar kaplamaları kabayonu taş ve moloz taşla, üst örtü kemerler ve geçiş elemanları tuğlayla inşa edilmiştir.
Terk edilmiş hamamın tüm örtüsü yıkılmıştır, duvarların alt kesimleri toprağa gömülüdür. Tuğladan pandantif geçişleri bir kubbe ile örtülü olduğu anlaşılan ılıklığın duvarları yıkılmıştır.
Pandantifler tuğladan gemi teknesi sivri kemerlerle birbirine bağlanmaktadır. Sıcaklığın Batı duvarının ortasındaki sivri Kemerli bir açıklıktan bu mekana girilmektedir.
Enine planlı sıcaklık Urla'daki birçok hamamda görüldüğü gibi üç bölümden oluşmaktadır. Tuğladan birer kemerle ortada oluşturulan kare alanının üzeri pandantif geçişte bir kubbeyle örtülmüştür. İki yanındaki dikdörtgen hacimlerin üzerleri de muhtemelen beşik tonozla kapatılmıştı, mekanı kaplayan sıva tabakasının çoğu dökülmüştür.
Kuzey Halveti pandantif geçişleri bir kubbeyle örtülmüştür. Halvetin Kuzey duvarının büyük bir kesimi yıkılmıştır. Halvetlerin gerisinde olması beklenen su deposunun bulunduğu yer tamamen toprakla dolduğundan ve bu kesime ağaç dikildiğinden su deposunun varlığı algınamamaktadır.
Hamamın inşa kitabesi yoktur yapabileceğimiz tek tarihlendirme önerisi yapının dahil olduğu “ortası kubbeli enine sıcaklıklı ve çifte halvetli hamamların” görüldüğü yüzyıllar ve görülme sıklıklarıdır. Urla’daki diğer hamamlardan Hersekzade Ahmet Paşa, Sungurlu, Kamanlı, Özbek Köyü hamamlarında işaret edildiği gibi bu plan şeması Anadolu selçuklularından itibaren 17 yüzyılın sonlarına kadar inşa edilmiş ; bu yüzyıllardan sonra yavaş yavaş terk edilmiş en çok örneklerini de özellikle 15 16 yüzyıllarda verilmiştir.
Biz de bu bilgilerin ışığında Gazideresi hamamını en erken Urla'daki yapılaşma hareketlerinin de hız aldığı 15. yüzyıla En geç te bu plan şemasının yavaş yavaş terk edilmeye başladığı 17. yüzyıl sonlarına tarihlendiriyoruz.
KAYNAK: SEDAT BAYRAKAL (Urla ve Köylerindeki Türk Dönemi Sosyal Anıtları )
CAM%C4%B0%C4%B0%202.jpg)
