İzmir ili Menemen İlçesi Görece Köyü sınırları içinde KAYACIK TEPESİ üzerindeki kalıntılardır.
Temnos Adı: Herodot tarihinde adı geçen 12 Aiol kentinden biridir. Aiolis yazımına göre TAMNOS’dur. Helen dilinde bir anlamı yoktur. Sayın Bilge Umar’a göre Tamna yani Ta-insanı anlamındadır. “Ta” anlamına gelince Luvi / Pelaspos dilinde Atta/ Ata’nın başındaki “A” nın düşerek söylenmiş şeklidir. GÖRECE KALESİ olarak da anılmaktadır.
Görece Köyü: Yörük/ Türkmen cemaatinden olduğu düşünülen Görece Köyü’nün adı1487 yılına ait Yaya Defterlerinde geçmektedir.
Eski Görece köyüne giden taş döşemeli tarihi bir yol vardır. Bu yol Osmanlı Döneminden kalmadır. Yine Görece mezarlığında tarihi mezar taşları ve Temnos’dan getirildiği düşünülen 80 kadar sütun parçası bulunmaktadır.
Temnos Kısa Tarihi: Helenler bir kentin adının anlamı olmadığında bu adı anlamlı kılmak için açıklayıcı bir mythos uydururlar. Temnos’un bir yiğit-ata olduğuna inanılmaktadır.
Byzantion’lu Stephanos’un aktardığı Temnos Kenti ile alakalı bir öykü vardır. Bu topraklara göçlerle gelenlerin lideri Malaos adlı bir kişidir. Bu önder nereye kent kurayım diye bilicilere sormuş, onlardan şu cevabı almıştır: “ Arabanın dingili nerede kırılırsa orada kentini kur…”
Dumanlı Dağ’ın eteklerinde bulunan bu yüksek kayalığa çıkan Malaos ne hikmetse bu sarp kayalığın üzerine geldiğinde arabanın dingili kırılır ve burada kent kurulur.
Pausanias’ın anlatılarına göre de kentin tarihi M.Ö 1200’li yıllara kadar uzanmaktadır. Bu yıllar Aiolis kenti olarak anılan Temnos’un geçmişi için de anılan yıllardır. Bu yıllar Aiol göçlerinin tarihidir. Ayrıca Temnos Batı Anadolu tarihi hareketleri içinde kayda değer bir varlık gösterememiş ve genel tarih içinde varlığını tamamlamıştır.
Kent önceleri Lydia egemenliğinde iken, sonra Pers, ardından Büyük İskender ve Pergamon Krallığı ile eşit şartlarda bağımsız olarak varlığını sürdürmüştür. Kent bir ara Selevkos Krallığı tarafından ele geçirilmiştir. Pergamon- Roma ordusu Suriye’lileri bu topraklardan sökmek için savaşırlarken Temnos tercihini Selevkos’lardan yana kullanınca bağımsızlığını kaybeder ve Pergamon Krallığı topraklarına eklenir. Kent M.Ö 17 yılında bölgede ağır tahribata sebep olan depremle yıkılmış ve İmparator Tiberius’un yardımıyla yenilenmiştir.
Pergamon kenti ile “Eşit Vatandaşlık ve Eşit Vergilendirme” konusunda anlaşma imzalanmıştır. Ayrıca Temnos Pergamon’dan “bütçe yardımı” için para da almıştır.
Temnos için son not Erken Bizans Döneminde kilise örgütü içinde bir piskoposluk merkeziydi. 787 yılında İznik’te yoplanan Hıristiyan toplumunun ünlü toplantısında ise Temnos Piskoposu’nun varlığını kayıtlardan biliyoruz. Daha sonraki toplantılarda ise Temnos temsil edilmediğine göre bu kent artık gerileme devrine girmiş olmalıdır.
Bölge Türk egemenliğine girdiğinde bu bölgede küçük bir Rum köyünün varlığı bilinmektedir.
Temnos tarihi hakkında en detaylı bilgi Aigai Kazı başkanı da olan Sayın Prof. Dr. Ersin Doğer’in “Menemen Tarihi” kısa isimli çok değerli kitabında bulunmaktadır.
CAM%C4%B0%C4%B0%202.jpg)
