İzmir’de mevcut 17 şehitlik arasında Osmanlı döneminden kalan en eski şehitlik Yenikale Şehitliği’dir.
Şehitlik, Birinci Dünya Harbi’nde İtilaf Devletleri filosunun . 05 – 15 Mart 1915 tarihlerinde İzmir’i bombardımanı sırasında Yenikale (Sancakkake)’de şehit düşen askerlerimiz adına Sancakkale’nin hemen arkasına tesis edilen Yenikale Şehitliği’ne gömüldü, kitabe dikildi.
Şehitlikte 3 şehit yatmaktadır. Mermer kaidenin üzerinde II. Abdülhamit’in tuğrası bulunmaktadır.
SANCAKBURNU (YENİKALE) TARİHİ
Sancakburnu Kalesi, Türkiye'nin İzmir şehrinde yer alan bir kaledir. Günümüzde Balçova ilçesine bağlı İnciraltı Mahallesi'nde bulunan kale, Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa'nın emriyle İzmir Körfezi'nin güneyindeki Sancakburnu'nda 1666'da inşa edildi.
Kalenin yapımında şehirdeki antik tiyatronun taşları kullanıldı. Gediz Nehri'nin taşıdığı alüvyonlarla sığlaşan nehir ağzı ile karşı kıyıdaki Sancakburnu arasındaki kısmın körfezin en dar yeri olması nedeniyle kalenin inşası, körfezdeki gemi trafiğinin kontrol altına alınmasını sağladı.
1645 yılına kadar yabancı gemiler vergi ödemeden İzmir Limanı’na girer, serbestçe ticaret yapardı. Şehir savunmasına ek olarak İzmir Limanı'na uğrayan gemilerin gümrük vergisi ödemeden limandan ayrılmasının da önüne geçildi. Yeni inşa edilen kaleye Manisa Kalesi'nin askerleri gönderildi. Kalenin inşa edilmesiyle birlikte İzmir Liman Kalesi'nin önemi azaldı.
Bu tedbirin alınmasından sonra yabancı gemiler kalede dalgalanan bayrağımızı selamlamaya, gümrük vergisi ödemeye başladı. Yeni yapıldığı için “Yenikale”, kalede dalgalanan bayrağımız nedeniyle “Sancakkale” adıyla anılmaya başladı. İzmir Körfezi’ne giriş çıkış yapan gemilerin geçişlerini tamamen kontrol altına aldı, Boğazkesen görevi yapmaya başladı. Kaleye yerleştirilen toplar İzmir’i işgale yeltenenlere caydırıcı oldu.
1688 İzmir depremi nedeniyle harabeye dönen kale, onarılarak 1691'de yeniden faaliyete sokuldu.
1828'de bir kez daha onarılan kaleye tabyalar eklendi. Mayıs 1877'de Almanya'dan getirilen Krupp topları kaleye yerleştirildi
I. Dünya Savaşı devam ederken 5 Mart 1915'te, İngiliz ve Fransız gemileri kaleye saldırdı. 10 Mart'a kadar devam eden saldırılar, gemilerin kaleyi aşamayıp geri çekilmesiyle son buldu. Yenikale (Sancakkake)’de şehit düşen askerlerimiz Sancakkale’nin hemen arkasına tesis edilen Yenikale Şehitliği’ne gömüldü, kitabe dikildi.
Günümüzde askerî bölge olan kalede Yenikale Özel Eğitim Merkez Komutanlığı faaliyet göstermektedir.
KAYNAK: KENT YAŞAM
FOTOĞRAFLAR: EROL ŞAŞMAZ
YENİKALE ŞEHİTLİĞİ – İNCİRALTI -BALÇOVA - İZMİR Fotoğraf Galerisi
CAM%C4%B0%C4%B0%202.jpg)
