Bayraklı Yahya Paşa Konağı İzmir kentinin kültür varlıkları içerisinde mimarisi, süsleme özellikleri, bahçe tasarımı ve depolu iki adet çeşmesi ile önemli yapılardan biridir. Haremlik, selamlık, mabeyn, ahır ve çeşitli servis yapılarına sahip konak 8774 ada üzerinde 2, 3, 4 ve 5 parseller üzerine oturmaktadır.
Konağın çeşmelerinden biri 1606/1 Sokak ile Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal Caddesi kesişiminde yer alarak halkın kullanımına, diğeri ise bahçede harem mutfağının yakınına konumlandırılarak konut kullanımına sunulmuştur.
Konağın 1606/1 Sokak ile Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal Caddesi kesişimindeki çeşmesi oldukça süslü tasarlanmıştır (Bkz. Res.7). Dikdörtgen bir plan şemasına sahip olduğu görülen deponun etrafının koruma perdesi ile çevrelenmesi nedeniyle ölçüleri alınamamıştır. Deponun kuzey yönünde mermer bir çeşme bulunmaktadır. İki yandan yivli plastrlarla sınırlandırılmış çeşmenin üzeri dekoratif bir kemerle örtülmüştür.
Bitkisel düzenlemeli başlıkları bulunan plastrların orta kısmında, dar kenarları yuvarlatılmış dikdörtgen şekilli alanların içinde akant yaprağı benzeri iki bitki motifinin “S” kıvrımı yapacak şekilde yerleştirildiği görülmektedir. Aynanın üst kısmında yer alan dekoratif kemer iki yandan volütlü birer kıvrımla başlayıp, ortada volütü birer kıvrımla birleşmektedir. Volütlerin birleştiği yerden aşağıya doğru sarkıtılan damlalığın içerisinde Arapça “Maşallah” ibaresi yer almaktadır. Kemer köşelikleri ay-yıldız motifleri ile hareketlendirilmiştir. Aynanın ortasında yan yana iki kartuş halinde beş sıra, en altta ise damla şeklinde bir kartuş şeklindeki kitabede çeşmenin inşasına ilişkin bilgiler bulunmaktadır.
Kitabenin transkripsiyonu şöyledir:
1- Hazreti Yahya Hayati Paşa
ola mahfuz-u hüda-yı müteal
2- Zatına Hatem-i Tai olamaz
Alem-i cevd ü sehavette misal
3- İşte ez cümle cevad tab’i
Çeşme ihyasına oldu meyyal
4- Akudub hasılı cuy-ı kerem
Yaptı bu çeşmeyi kıldı Kemal
5- Dedi Nuri dahi tarihini tam
Cereyan eyledi hoş cadde-yi zülal
6- Fi 10 Muharrem sene 1306
Kitabeye göre çeşme 10 Muharrem 1306/16 Eylül 1888 senesinde Yahya Hayati Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kitabeler ise Nuri isimli biri tarafından yazılmıştır. Çeşmede bulunması muhtemel yalak, sokak düzenlemeleri sırasında yol zemininin yükseltilmesi sonucu zeminin altında kalmış olmalıdır.
KAYNAK: Aygül UÇAR ( İzmir Konutlarında Çeşme )
Yahya Paşa Konağı Çeşmesi –BAYRAKLI Fotoğraf Galerisi
CAM%C4%B0%C4%B0%202.jpg)
