Tire, Çayırlı Mahallesi sınırları içinde 103 parselde, 386,00 m² tapu alanı içindedir197. Üç yönlü olarak, kesme taştan inşa edilmiş çeşmenin yüzeyi beton ile sıvanmış, ön yüzleri mermer kaplanmıştır. Yakın dönemde boyanmış ve çiçek motifleri ile süslenmiş olan çeşmenin kemer ve üst çıkmaları mavi renktedir.
Kemerlerin üzeri boyandıktan sonra “Bismillahirrahmanirrahim” ve “Tarihi Çavuş Çeşmesi” ibareleri yazılmıştır.
Latin harfli kitabesinde:
“Cümhuriyetin Mübarek / Eserlerinden / Çavuş Çeşmesi Namile /
Maruf Olan İşbu Çeşme Ha- / rab Olduğundan Köylünün /
Yardımile İzmir Valisi Kâzım Paşa Hazretleri /
Tarafından Yeniden İnşa /
Ettirilmiştir/ 1930.”
yazmaktadır. Osmanlı Türkçesiyle yazılmış kitabesinde ise okunabildiği kadarıyla :
“el-Hac Reşid Efendi tab’-ı pak-i âli-zat /
Asitane-i ümmidi (?) yümn-i himmetiyle iltifat /
Deşt-i sahra-felek Bağdad oldu ab-ı cuybar /
Köhne Çavuş çeşmesi buldu yeniden ab-ı hayat /
Yapdı bir köşk-i müferrah rehgüzara hasbeten/
Hamdülillah virdi ... /
Bu ...imaret eyleyüb /
Ma-i safi selsebil akıdır kand-i nebat /
Hafıza atşâna işrab ile oku tarihini /
Oturub bu caygâhda içesin ab-ı hayat /
1238” ibaresi bulunmaktadır.
Bu kitabenin üst kısmında sonradan koyulan yarım daire şeklinde mermerden başka bir kitabede de Latin harfleriyle “Çavuş Çeşmesi”
yazılıdır. Çeşmenin ön yüzünde bulunan, en dar bölümde başka bir kitabede ise
“Yeni Yaptıran / Kıbrıslı/ Hacı Erol / Feshedilen / Suyu Veren” yazmaktadır.
Çeşmenin eski fotoğraflarında bu kitabe olmamakla beraber altında “Yeni Yaptıran / Necdet Karaoğlu / 1994”
yazmaktadır.
Kitabelerden görüldüğü üzere çeşme ayakta kalmak için direnç göstermektedir.
Daha önceden var olan Çavuş Çeşmesi köhne, harap hale gelince el-Hac Reşid Efendi h.1238 (1822/1823) yılında ihya ederek suyunu akıtmıştır.
1930 yılında köylülerin yardımıyla Vali Kâzım Dirik tarafından tamir ettirilmiştir. 1994 yılında Necdet Karaoğlu tarafından ve son olarak da Kıbrıslı Hacı Erol tarafından çeşme ihya edilmiş ve suyu akıtılmıştır.
Üzerindeki kitabeler sayesinde bu çeşmenin tarihi aydınlanmış durumdadır. Tarihi eserlerin yok olan kitabeleriyle bir şehrin hafızası da silinmektedir.
KAYNAK: İZMİR’İN ÇEŞME VE SEBİLLERİ ( FATİH DALGALI )
FOTOĞRAFLAR: EROL ŞAŞMAZ
Ada Yolu ( Çavuş ) Çeşmesi - Paşa Çeşmesi -TİRE Fotoğraf Galerisi