Kayalar Camii Osmanlı dönemine ait Foça ‘da bulunan üç ibadethaneden birisi olup, Fatih camisinin 200 metre kuzey doğusundadır. Cami moloz taştan ve Antik Çağ’a ait devşirme taşlardan, dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. Ahşap düz tavanlı ve üstü kiremitli çatı ile örtülmüştür. Yarımadanın rakımı en yüksek noktasında inşa edildiği için çevreden rahatlıkla görülebilir.
Caminin adı, 15. Yüzyılda Konya ve Karaman yöresinde yaşayan bir topluluktan (aşiretten/ cemaat) dan gelmektedir. 1466 yılında Fatih Sultan Mehmet Han Konya ve Karaman’ı alarak Karamanoğulları Beyliği hakimiyetine son verip, ülkenin çeşitli yerlerine , sürgün yöntemiyle dağılarak iskan edildikleri ve cemaatin, gittikleri yerlerde kendi adlarını yerleşim birimlerine vererek varlıklarını sürdürmeye çalıştıklarını biliyoruz. Muhtemelen, bu dönemde Foça’ya gelen bu cemaatin Kayalar kolu da aynı yöntemle bu camiye adını vermiştir.
Caminin tarihi giriş kapısının bulunduğu kuzey tarafında Latin rakamlarla 1457 yazmaktadır. Ancak bu tarihte, Kayalar cemaati henüz Karamanda bulunuyordu. Karaman’dan sürülen Kayalar cemaati en erken 1467 veya izleyen yıllarda, Foça’ya gelmiş olmalıdır.
Bu cami, 1907 depreminde minaresi ile birlikte yıkılarak harabeye dönmüştür. Daha sonraki dönemlerde çeşitli onarımlar geçirmiştir. Günümüzdeki minaresinin de 19. Yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir.
KAYNAK: Araştırmacı Yazar Mehmet Önür’ün İZMİR (Tarih ve Toplum) sayı:5 Haziran/Eylül 2009 sayısında yayınlanan “Foça’daki Kayalar Camii” başlıklı yazısı.
FOTOĞRAFLAR: EROL ŞAŞMAZ
CAM%C4%B0%C4%B0%202.jpg)
