Kamanlı (Yahşi Bey ) Sıbyan mektebi Kamanlı külliyesinde caminin 3 metre kadar güney-batısındadır. Cami yeni onarılmış mektebe dokunulmamıştır.
Güneyden kuzeye doğru eğimli arazi üzerindedir, gövdede kaba yonu taş ve moloz taş, kapı pencere kemerleri ve kubbede tuğla kullanılmıştır. Kuzey- Güney doğrultusunda uzanan dikdörtgen planlı Yapı iki bölümden oluşmaktadır. Geniş basık bir kemerle dışa açılan kuzeydeki bölüm mektebin giriş mekanıdır. Girişin ait olduğu duvarın üst kesimi yıkılmıştır ve bitki örtüsü yapının çatısını tamamen kaplamıştır.
Dikdörtgen planına girişin üzeri Kuzey Güney yönünü beşik tonoz parçalarıyla son bulunmaktadır. Mekanın doğu ve batısındaki dikdörtgen kesitli nişler tahrip olmuştur. Girişin Güney duvarı üzerindeki tuğladan sivri Kemerli bir açıklıktan kare planlı dershane mekanına geçilmektedir. Kalan izlerden girişin tuğladan alınlığa sahip olduğu anlaşılmaktadır. Alınlık ve girişin yan duvarları yıkılmıştır.
Dershane mekanının üzerine pandantif geçişli bir kubbe kapatmaktadır. Tuğla kubbenin tamamına yakını göçmüştür kalan izlerden kubbenin sekizgen bir kasnağa sahip olduğu anlaşılmaktadır.
Doğu batı ve Güney cephelerinin ortasında tuğladan kemeri ve alındığı olan birer pencere açıklığına yer verilmiştir. Doğu ve batı duvarlarının kuzey kesimlerinde tuğladan hafif sivri Kemerli birer niş bulunmaktadır .
Kamanlı Sıbyan mektebinin bir inşaat kitabesi yoktur, sıbyan mektepleri genellikle kapalı bir mekan dershane ile bir giriş mekanından oluşan sade planlı yapılardır. Çoğu tek kubbeyle örtülü bu yapıların planları tarihlendirme için ipucu olmamaktadır, ancak külliyenin banesi olduğu ileri sürülen Yahşi Bey'in yaşadığı dönem ve caminin tarihlendirilmesi için ileri sürülen öneriler mektebin de tarihlendirilmesine yardımcı olmaktadır.
Kamanlı Camisi kasetleme duvar tekniği ile Kirpi saçaklarına istiridye kabuğu şekilli tromplarına ve külliyenin banisi olduğu tahmin edilen Halil Yahşi beyin yaşadığı döneme dayanarak 15 yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilmektedir, ancak hemen belirtelim ki sıbyan mektebinin Camii ile aynı tarihte inşa edildiğini kanıtlayacak bilgilerimiz yoktur.
Tek katlı tek kubbeli sübyan mekteplerinin 15 Yüzyıldan sonra seyrek olarak inşa edilmesi de yukarıdaki gerekçelerle birleşerek tamamını Yahşi Bey Sıbyan mektebini 15 yüzyılın içine tarihlendirmek uygun bir tarihlendirme yaklaşımı olmalıdır.
KAYNAK: SEDAT BAYRAKAL (Urla ve Köylerindeki Türk Dönemi Sosyal Anıtları )
CAM%C4%B0%C4%B0%202.jpg)
