1770 yılında kurulan Kalabak köyü, İzmir İl Merkezine 80, Aliağa İlçe Merkezine 20 Km uzaklıktadır. Denizden yüksekliği (Rakım) 100 metredir.
Mahalle, 1890 yılından beri aynı adı taşımaktadır. Daha önceleri İzmir ili Menemen ilçesine bağlı olan köy, 21 Ocak 1982 tarihinde, yeni kurulan İzmir ili Aliağa ilçesine bağlanmıştır. 1984 yılında Büyükşehir olan İzmir’de, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köy ve beldelerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Aliağa Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.
Kırsal alanlara sunulan iş, eğitim, sağlık gibi konulardaki olanakların kısıtlılığı, ülkenin tarım politikasının köylüyü destekleyici bir nitelik yansıtmaması, mevcut yapıların güncel yaşam koşullarını yanıtlamakta yetersiz kalması gibi durumlar kırsal alanların terk edilmesine yol açan önemli faktörlerdendir. Kırsal alanların terk edilmesi, yani oradaki yaşamsal sürdürülebilirliğin ortadan kalkması, giderek geleneksel dokunun yıpranıp yok olmasına, fiziksel sürdürülebilirliğin de zamanla azalmasına neden olmaktadır.
Köy Evleri
Köydeki konutlar genellikle tek katlı olmakla birlikte, az sayıda “hanay” denilen alt katı depo, üstü ev olan yapı da vardır. Evler, Türk evi karakteristiklerini yansıtan, yalın kırsal yapılardır. Evlerin büyük bölümü kullanılmadığından bakımsız kalmakta ve yıpranmaktadır. Yerleşimde harabe durumuna gelmiş kısmen izleri algılanan örnekler de görülmektedir. Evlerin parsel büyüklüklerine bakıldığında, 70 ila 300 m2 arasında değişen çok farklı büyüklükte parseller olduğu görülmektedir.
Özgün durumda genellikle tek katlı ve düz damlı olan evlerin üst örtülerinin yıpranmasına, cephe ögelerinin yok olmasına neden olmuştur. Evlerin bir kısmı üst örtüleri dışında tümüyle ayakta iken, bazıları zaman içinde harabe durumuna dönüşmüştür. Bununla birlikte halk hayvancılık uğraşını sürdürmeyi bırakmamış ve evler hayvan barınağı olarak kullanılmış ve kullanılmaktadır.
Köyde okul olmasına rağmen taşımalı eğitim uygulandığından eğitim çağındaki köydeki çocuklar madur durumdadır.
Kaynak: Mimarlık, Planlama ve Tasarım Alanında Yeni Ufuklar
Fotoğraflar: Erol Şaşmaz