Hasan Dede Türbesi – Çıtak köyü – ( Aliağa )
Önceleri Saruhan Sancağı’nın Menemen Güzelhisarı Kazası’na bağlı olan Çıtak Köyü, Menemen Güzelhisarı Kazası’nın ortadan kaldırılması ile önce 1878/1879 yıllarında Foça Kazası’na, 1890 yılından önce de Menemen Kazası sınırları içine alınmıştır. 1980 yılından sonra da yeni oluşturulan Aliağa İlçesi’ne bağlanmıştır.
Çıtak Köyü ile ilgili bulunabilen en eski kayıt, Manisa Sicilleri’nde yer alan 1451 tarihli vakfiye kaydıdır. Bu kayıtta Güzelhisarlı Ahmet Dede, Çıtak Deresi’nde yaptırdığı camiye bazı araziler vakfetmiştir.
Söz konusu kayıttan önce Cami’nin var olduğu anlaşılmaktadır. 1522/1523 tarihli diğer bir kayıtta ise Hani oğlu Ahmet Dede tarafından tasarruf edilen Çıtak Mezrası, Saruhanoğlu İshak Çelebi tarafından Demircioğulları’na vakfedilmiştir.
Kayıt ise şöyledir;
Çıtak Deresi tabi'i Güzelhisar vakf-ı İshak Bey Veled-i Saruhan ki Sabıka Hani oğlu Ahmed dede tasarruf ettiği mezrayı Demirci oğlanlarına vekfedüb tevliyeti evladından aslah ebnasına ola ve baadehu kızı Fatma'ya ola ve baadehu evladına ola deyu meşruta imiş bu şart üzerine mezburun evladdan Fatma oğlu Ramazan kalub ve Padişahımızdan hallede mülkehu tevliyet-i mezbure nişan-i hümayun alub deftere sebt olundu Tarih-i berat sene 929.
Demircioğulları halen Güzelhisar Köyü’nde yaşamaktadırlar. Köylülere göre; köyün ilk kurulduğu yer günümüzdeki Çıtak Köyü’nün doğusudur. Dumanlı Dağı’nın kuzey yamaçlarında, Çıtak Deresi kıyısında bulunan ve su kaynakları bakımından zengin olan bu köy Ahmed Dede tarafından kurulmuştur.
Köylüler bu köye Ahmed Dede’den dolayı Dedeköy demektedirler. Bu köy bugün mevcut değildir, kalıntıları bulunmaktadır. Dedeköy’ün terk edilmesinin sebebi;
1835 yılındaki Veba Salgını olmalıdır. Salgından sonra köy sakinleri günümüzdeki yerine (yeni Çıtak) taşınmışlardır. . Eski Çıtak’ta bulunan türbeye Ahmed Dede (Dedeoğlu Türbesi) denilmektedir. Çevrede anlatılan Ahmed Dede ilgili bir rivayet ise şöyledir;
Ahmed dede'nin Mahmud ve Güvendik isminde iki oğlu varmış, en çok büyük oğlu Güvendik'i severmiş. Bir gün Güvendik'ten kalburla su istemiş, Kalburla su getirilir mi cevabını vermiş, küçük kardeşi bu cevabı duyunca hemen babasının emrini yerine getirmiş. O zaman dede oğlu, Mahmud'a babaoğlu adını takmış.
Günümüzde Şeyh Mahmud'un türbesi Çıtak Köyü’nün kuzeyinde, Şeyh Güvendik’in türbesi ise Çıtak Köyü’nün güneybatısında yer almaktadır. Bu iki türbeden başka güneybatıda Iraz ve Hiraz dedelerin türbeleri bulunmaktadır. Çevrede yaşayan Halveti, Alevi ve Bektaşiler'in ziyaretgahı konumunda olan Ahmet Dede Türbesi ve yanındaki küçük cami, Cumhuriyet’in başında tekke ve zaviyelerin yasaklanması ile terk edilmiştir.