Ulusal kurtuluş mücadelemizin zaferle sonuçlandığı ve düşmanın tamamen Anadolu topraklarından çıkartıldığı 9 Eylül 1922’de Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk İzmir’deydi. Belkahve’den İzmir’e baktı ve şanlı bir mücadeleye son noktasını koymanın gururunu yaşadı.
Bu sevinci Vali Kazım Dirik’in 1926 ile 1928 yılları arasında Belkahve’de yaptırdığı çeşmenin alınlığına koydurduğu taş kitabe ile anıtlaştırdı.
Üzerinde eski Arap harfleriyle mealen:
“Vatanın ruhu büyük Gazi. Düşman ordusunu denize atarken bu çeşmenin bulunduğu Belkahve’den İzmir ve denizi temaşa buyurmuşlardır”
yazan kitabe ve çeşme kaybolmuştu.
Bornova Belediyesi Kültür ve Turizm Danışmanı Altan Altın, Belkahve’nin 9 Eylül 1922 günü Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının İzmir’e kurtuluştan hemen önce baktığı yerde daha sonra yapılan ve kaybolan bu çeşmenin kitabesini Kemalpaşalı tarihçiler Rahim Sağ ve Reha Korkut tarafından bulunduğunu, bu taş kitabe, Mustafa Kemal Atatürk’ün İzmir’i buradan seyrettiğini teyid eden en somut belgelerden biri. Kavaklıdere Mahallesi Camisi’nin bahçesinden bulunan bir kısmı kırık bu taş Arap alfabesiyle yazılmış” dedi.
Yazılanlar tercüme edildiğinde Mustafa Kemal Atatürk’ün bu noktadan İzmir’i seyrettiğinin teyidinin ortaya çıktığını söyleyen Altın,
“Bir kısmı kırık olan kitabenin elde bulunan büyük parçasında,
‘…nın ruhu büyük Gazi. …nı denize atarken bu çeşmenin bulunduğu Bel …ve denizi temaşa buyurmuşlardır.
Muhasebeyi hususiyenin …İzmir Valisi Kazım Paşa tarafından tamir edilmiştir’ yazılı.
Cümlenin bütününe bakılarak küçük parçada yazılı olanlar tahmin yürüterek eklendiğinde ortaya ‘Vatanın ruhu büyük Gazi. Düşman ordusunu denize atarken bu çeşmenin bulunduğu Belkahve’den İzmir ve denizi temaşa buyurmuşlardır. Muhasebeyi hususiyenin yardımlarıyla İzmir Valisi Kazım Paşa tarafından tamir edilmiştir’ yazısı çıkıyor. Kazım Dirik 1926 yılında İzmir Valisi olduğuna ve 1928 yılında da Latin harflerine geçildiğine göre bu kitabe 1926 ile 1928 yılları arasında hazırlanarak Belkahve Ata Anı Evi’nin hemen yanındaki çeşmenin alınlığına yerleştirilmiş. Bu kitabe çok önemli bir tarihi metin” dedi.
KAYNAK: ALTAN ALTIN ( MİLLİYET “İzmir tarihine önemli katkı” 22 Ağustos 2020)
FOTOĞRAFLAR: EROL ŞAŞMAZ
Belkahve Ata Anı Evi Çeşmesi - BORNOVA Fotoğraf Galerisi