Hastane ve Kilise, Kurtuluş İlköğretim Okulu’nun doğu kesiminde, bugünkü Akyol Caddesi’nin kuzey ayaklarından birinde varlığının depo olarak korumaktadır.
Eski Aşağı Meryemana Mahallesinde (şimdi Kurtuluş Mahallesi) kurumlar ve yapılar zenginliği vardır. Bunlardan biri de Hastane idi. Tire Şer’iye sicillerinde Rum hastanesi’nin 1866 yılında çalıştığı kaydı vardır.
Manisalı “Aziz Agios Haralambos” adı verilen hastane, 1922 yılına kadar çalışmıştı. Hastanede küçük ameliyatlar da yapılmaktaydı. Haralambos Hristiyan toplumu için oldukça önemli bir addı. Zira o bir din şehidiydi.
Hastanenin bitişiğinde aynı adla anılan ( Agios Haralambos ) Kilise de yer alıyordu. Manisalı Haralambos adı oldukça saygı gören bir addı. Bu nedenle hastanelerin çoğu Haralambos adıyla ünlüydü. Hristiyan dünyasında adı sağlıkla özdeşleşmiş azizlerdendir. O nedenle, Hristiyan Ortadoksların bir çok hastanesine onun adının verilmesi adet olmuştur.
Haralambos, Roma döneminde Hristiyanlığı yaymak için mücadele etmiş, ağır işkenceler görmüş ve M.S 90 yılında öldürülmüştür. Dulis, 1872 yılında yapıldığı ileri sürse de Tire Şer’iye Sicili 13. Cildinde hastanenin 1865 ( H. 1282) tarihinde çalıştığına ilişkin kayıt vardır. Sicil kaydına göre kurumun “ Hristiyan Hastanesi “ adıyla daha erken süreçte çalıştığı anlaşılmaktadır. Hastane işgal sürecinde de çalışmıştı. Metropol kilisenin kuzey doğusunda yer alıyordu.
Hastanenin çevresi ve bahçesi portakal ağaçlarıyla çevriliydi. Aynı zamanda kuzey bahçesi mezarlığa açılıyordu. Haralambos adını taşıyan Kilise ve hastane ile 1905 yılında açılan yeni mezarlık bir bütünlük oluşturmaktaydı.
KAYNAK: A. MUNİS ARMAĞAN ( TİRE RUMLARI)
FOTOĞRAFLAR: EROL ŞAŞMAZ