Ödemiş Birgi Mahallesi’nde beş ayrı yağhane ve zeytinyağı fabrikası bulunmaktadır. Bu nedenle Birgi Mahallesi, zeytinyağı üretimine dair endüstriyel miras yapılarının yoğunlaştığı bir alan olarak önem kazanmaktadır. Bu miras alanlarından ilki Ödemiş girişinin kuzeyinde konumlanan 2.320 m2’lik parsel alanına sahip Birgi Zeytinyağı Yağ Fabrikasıdır.
Yöre halkının eski mezarlık olarak adlandırdığı tepenin yamacında yer alan fabrika, konumu, manzarası ve yüksek bacası ile kentin siluetinde önemli bir simge yapı konumundadır. Yapı, Birgi yöresinin zeytinyağı fabrikalarının karakteristik mimari özelliklerine sahiptir. Üç ana mekândan oluşan fabrika dışa kapalı bir izlenim verir. Bu mekânlardan ilki, ön cephede yer alan giriş bölümüdür. Bu bölümde bölgeye elektrik gelmesiyle yerini elektrik motorlarına bırakan ve sökülerek kaldırılan bir buhar makinesi bulunur. Aynı bölümde artık kullanılmayan bir un değirmeni de yer alır. İkinci mekân, yapının en büyük mekânı olan, binayı biçimlendiren ve şeklini veren depolama ve üretim alanıdır.
Geniş olan depo bölümü boş, üretim bölümü ise teknik donanımlara sahiptir. Üretim bölümünde, zeytin ezme, sıkma makinesi, pompa, filtre ve zeytinyağı deposu yer alır. Üçüncü mekân, yapının arkasında kalan ve diğer bölümlerden ayrılan bir mekândır. Üretim bölümünde yer alan ezme makinesinin arkasında geçişi olan bu alan, işlenen zeytinyağı atıklarının depolandığı yerdir. Manisa ve Yerliyurt çalışmalarında fabrikanın orta ölçekli bir üretim yapısı olmakla birlikte, içerisinde iki veya üç adet baskı makinesi ve iki adet taş değirmenin yer almış olabileceğini belirtmiştir.
Günümüzde kullanılmayan yapı, ilgili koruma kurulu tarafından 2011 yılında tescillenmiştir.
CAM%C4%B0%C4%B0%202.jpg)
