İki Çeşmelik semtinde Tuzcu Mahallesi, 775 sokakta bulunan Hassa Mesciti’nin duvarına bitişik olarak inşa edilen çeşme, giriş kapısının hemen sağ kesiminde yer almaktadır. Kendi haline terk edilen çeşme, oldukça harap durumdadır ve kullanılmamaktadır.
Mimari Özellikleri
Mescidin duvarına bitişik inşa edilen çeşmeden, günümüze sadece İçi beton malzeme ile doldurulmuş yalak bölümü ve bunun sol arka köşesine bitişik seki olduğu düşünülen taş kısım ulaşabilmiştir. Bu seki, muhtemelen oturmalık veya su kaplarının konduğu yer olmalıdır. Eski fotoğraflarında, lülenin de bulunduğu sivri kemerli bir aşma taşı ve suyun döküldüğü yalak bölümü görülmektedir.
Süsleme Özellikleri
Çeşmenin eski fotoğraflarına dayanarak, oldukça sade bir görünüme sahip olduğu söylenebilir.
Korunma Durumu
Günümüze sadece yalak bölümü ve sol yanma bitişik seki ulaşabilmiştir. Sökülen diğer parçaların da avludaki deponun çatısında olduğu dikkate alınırsa, eski fotoğraflarından da yararlanılarak rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri çizilip restore edilerek özgün haline getirilebilir.
Tarihlendirme
Hassa Mescidi'nin Gurre-i Muharrem H. 1150/M.İMayıs 1737 tarihli vakfiyesinde; İzmir' in Kefeli Mahallesinde inşa edilen Hassa Mescidi'nin banisinin Hacı Mehmed bin Ali bin Hacı Mehmed Efendi olduğu, mescidi, mekteb ve çeşme ile birlikte yaptırdığı ifade edilmektedir.
Kaynak: İzmir Kemeraltı bölgesindeki Osmanlı Dönemi Çeşmeleri ( R. Eser Gültekin)