|
|
|
| DUYURULAR | |
|
|
|
|
|
|
|
|
TEKEL İZMİR TÜTÜN VE SİGARA FABRİKASI – ALSANCAK –KONAK MERKEZ
İzmir ili, Alsancak Mahallesi, Atatürk Caddesi 282 pafta, 1125 ada, 1 ve 2 no'lu parsellerde bulunan Eski Tekel Fabrika Binası Müze olarak kullanılacağı sık sık gündeme gelen yapılar kompleksi günümüzde atıl durumdadır.
Osmanlı İmparatorluğu’nun dış borçlarının kapatılması amacıyla 1881 yılında kurulan Düyun-u Umumiye İdaresi’nin bir işletmesi olarak “Regie des Tabacs” kurulmuştur. 1884’te kurulan bu işletmenin üç yerleşkesinden biri olan Tekel Sigara Fabrikası günümüz Alsancak Garı’nın yakınlarında inşa edilmiştir. 1925 yılına kadar aktif kullanılmıştır. Bölge açısından önemli bir üretim alanı olan fabrikanın üretim miktarı 1940’lı yıllarda artış göstermiştir.
Fabrika içerisinde kıyma, zıvana, sigara makinesi, tütün paketleme makinesi, tamirat ve mukavva kutu atölyeleri bulunmaktadır. 1928 yılı öncesinde 300’ü kadın 150’si de erkek olmak üzere toplamda 450 işçi çalışmıştır. Fabrika binasında döküm kolon ve kirişler, cephelerde ise kemerli pencere, silme gibi ögeler kullanılmıştır. 2001 yılında Tekel İşletmelerinin özelleştirilmesi ardından fabrika 2004 yılında kapatılmıştır.
Fabrika 1979, 1985 ve 2007 tarihlerinde farklı Koruma Kurulu kararları ile tescillenen yapılardan oluşmaktadır.
Yaşar Üniversitesi İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü öğrencileri, 135 yıllık Tarihi Alsancak Tekel Sigara Fabrikasını, mimarlık mirası olarak korunarak gelecek nesillere aktarılması için yeniden tasarladı. Müziği, yapıyı yeniden canlandıracak bir faktör olarak kullanan öğrenciler, terk edilmiş kompleksi, kamusal mekanlarla yeniden işlevlendirerek yaşayan bir mekan haline getirmeyi amaçladı.
Alsancak’ın merkezinde yer alan ve 135 yıllık tarihiyle kentin simgelerinden eski Alsancak Tekel Sigara Fabrikası, gelecek nesillere korunarak ulaşabilmesi için Yaşar Üniversitesi İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü öğrencileri tarafından yeniden işlevlendirilerek tasarlandı. Üçüncü sınıf öğrencileri, İntegral İç Mimarlık Stüdyosu dersinde, tarihsel yapının restore edilerek korunması ve yeniden işlevlendirilmesi konusunda projeler üretti. Ders, Öğretim Görevlisi Sergio Taddonio koordinatörlüğünde, Dr. Öğretim Üyesi Ebru Karabağ Aydeniz, öğretim görevlileri Fulya Ballı, Özge Başağaç, Nazlı İpek Mavuşoğlu, Cengiz Ultav, Zeynep Ünal ve Araştırma Görevlisi Cansu Koç tarafından yürütüldü. Öğrenciler, dönem boyunca, Tarihi Tekel Sigara Fabrikasının, “Müzik Fabrikası” haline dönüşmesi için müzik müzesi, performans sanatları merkezi ile kamusal alanlardan oluşan bir programla dönüşümü konusunda çalıştı.
KENTİN SİMGESİ HALİNE GELEN KÜLTÜR MİRASI YAPILAR YAŞAMALI
Dr. Öğretim Üyesi Ebru Karabağ Aydeniz, daha önce de Tarihi Elektrik Fabrikası gibi kentin simgesi haline gelen yapıların yeniden işlevlendirilerek yaşayan mekanlar haline gelmesi için projeler ürettiklerini hatırlatarak, “Alsancak bölgesindeki zengin endüstri mirası yapılar çevresindeki tesislerle birlikte nitelikli bir bütün oluşturuyor. Ancak günümüzde Sigara Fabrikasında olduğu gibi yapıların bir kısmı, çeşitli sebeplerle işlevlerini kaybederek terk ediliyor. Oysa ülkemizde de özgün işlevini kaybettikten sonra başarılı müdahalelerle yeniden işlevlendirilen yapılar, kimliklerini koruyarak varlıklarını sürdürebileceğini gösteriyor. Sigara Fabrikası kent kimliğinin önemli bir bileşeni ve mimarlık mirası olarak korunması gerekli. Bu amaçla, öğrencilerden, binanın gelecek nesillere aktarılması için tasarımlar yapmalarını istedik” dedi.
MÜZİK FABRİKASI TASARIMLARI
Stüdyo projesinde ana fabrika bloğu ve yemekhane binasının korunarak işlevsel dönüşümü için potansiyel stratejilerin belirlenmesinin dersin temel içeriğini oluşturduğunu belirten Aydeniz, “Müzik, yapıyı yeniden canlandıracak bir faktör olarak kullanıldı. Böylece, terk edilmiş kompleksin, kamusal alanlardan oluşan bir program ile şehir sakinlerine sembolik olarak geri verilmesi amaçlandı. Stüdyo projesi 2 aşamadan oluştu. İlk aşamada, ana fabrika bloğunun Pop & Rock Müzik Fabrikası’na, yemekhane bloğunun da Caz Müzik Fabrikası’na dönüşümü için yeniden işlevlendirme senaryoları ve tasarım stratejileri geliştirildi. İkinci aşamada ise Türk Pop & Rock Müziği Sergisi ve Türk Caz Müziği Sergisi için ayrılmış olan alanlar yerleştirme yaklaşımıyla tasarlandı. Kavramsal yaklaşımlar, kompleksin endüstriyel geçmişini gölgelemeden, çağdaş bir yeni kamusal anlam yaratmaya odaklandı” diyerek bilgi verdi.
Öğretim Görevlisi Sergio Taddonio da “Öğrenciler; bilgi ve araştırma gerektiren yeniden kullanım stratejisi önerilerek yeni bir kamusal anlam yaratılması, yeni tasarım elemanlarının özgün yapıya uyumlu biçimde entegre edilmesi, eski yapının korunarak çağdaş işlevlerle uyumunun sağlanması, Türk Pop & Rock tarihinin ve Türk Caz tarihinin önemli sayfalarını ziyaretçilere aktarabilecek imgesel bir koleksiyonun sergilenmesi gibi konularda da çalışarak kendilerini geliştirme fırsatı buldu” diye konuştu.
KAYNAK: İZMİR ENDÜSTRİYEL MİRAS ENVANTERİ / YAŞAR ÜNİ.
FOTOĞRAFLAR: EROL ŞAŞMAZ (ESKİ FOTOĞRAFLAR İNTERNETTEN ALINTI) |
TEKEL İZMİR TÜTÜN VE SİGARA FABRİKASI – ALSANCAK –KONAK MERKEZ Fotoğraf Galerisi
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
|