Cumalı Mahallesi’nde Köyiçi mevkiinde bulunan, 127 ada 34 parselde 653,47 m² tapu alanına sahip Cumalı Camii’nin girişinde, sağdadır. Fatıma Hanım tarafından H.1303 ( M. 1885/1886) yılında moloz taşla yapıldığı tahmin edilen çeşmenin yüzeyi sıvalıdır.
Cami ile birleşik duvar haline gelmiş çeşme, kemerli yapıdadır. Betondan yalak kısmı sonradan yapılmıştır. Musluğu bulunan ama akmayan çeşmenin kitabesinde “Cumalı karyesinden Muharrem oğlu Muhammed zevcesi Fatıma’nın hayratıdır. Sene 1303.” ibaresi yazılıdır.
Çeşme, cami avlusunun güney duvarının doğu ucundadır. Dikdörtgen şekilli bir su deposunun güneyine yerleştirilen eser, moloz taşla inşa edilmiştir Günümüzde sıvalı durumdadır. Yapı yenilenmiştir. Yalağın iki yanındaki sekiler tahrip edilmişlerdir.
Yuvarlak kemerle örtülü çeşrne nişi fazla derin değildir. Musluğun üst kesiminde, çeşme nişinin doğusuna doğru yerleştirilmiş küçük bir niş görülmektedir. Bu niş, su tasının konulması ıçın yapılmıştır .
Çeşme nişinin en üst kesiminde üç satırlık bir inşa kitabesi mevcuttur .
Kitabenin Türkçe okunuşu şöyledir;
1 . Cumalı Karyesinden Muharrem
2. Oğlu Mehmet Zevcesi Fatrna'nın
3. Hayratıdır. Sene 1303.
Bu kitabeye göre çeşme; Muharrem oğlu Mehmet'in hanımı Fatma tarafından, 1303/1885-86 yılında yaptırılmıştır.
KAYNAK :Kemalpaşa ve Çevresi'ndeki Türk-Islam Eserleri-II (Hamamlar-Çeşmeler- Köprüler ve Bazı Mezartaşları); Arş. Gör. Ersel ÇAGLITÜTÜNCİGİL
FOTOĞRAFLAR: EROL ŞAŞMAZ
Cumalı Köyü Fatma Hanım Çeşmesi -KEMALPAŞA Fotoğraf Galerisi