Tire ilçenin doğu kesiminde, İstiklal Mahallesi, Karagazi sokakta yer alan cami XV, yy. yapılarındandır. Defter-i Hakani de, Şer’iye Sicili vakıf muhasebelerınde ve Evliya Çelebi de SARI ALİ CAMİ olarak yer alırken. İzmir vakıflar bölge müdürlüğü kayıtlarında FADILZADE , halk arasında ise FADILLIOĞLU ve de ARAPLAR CAMİ olarak yer almaktadır.
Onarımlarla özelliklerini yitiren caminin son restorasyonu 1968 yılında yapılmıştır. Caminin haremi, 6,80 m. X 6,80 m. ölçülerindedir. Kubbeye geçiş pandantiflerle sağlanmıştır. Son cemaat yeri üç bölmelidir. Caminin kuzeye bakan bahçesinde haziresi vardır. Cami haziresinde yatan Seyyid el hac İbrahim Efendi 1812 (H. 1227) tarihinde ölesiye kadar vakıf mütevellisi olarak görev yapmıştır.
Caminin banisi Sarı Ali’nin Isparta’da, Aydın Atça’da ve Manisa Gördes ‘de adıyla anılan köyler bulunmaktadır.
Kaynak 1 : A. Munis ArmaÄŸan
FotoÄŸraflar: Erol ÅžaÅŸmaz
PLAN ÖZELLİKLERİ
Cami harem, son cemaat yeri ve minareden oluÅŸmuÅŸtur.
HAREM
İç ölçüleri 6,80 m. x 7.00 m. olan haremin üstü, pandantiflerle duvarlara oturan bir kubbeyle örtülüdür. Dışta sekizgen kasnağa oturan, üstü alaturka kiremitle kaplı kubbe, harem döşemesinden 5.50 m. yükseklikten başlar. Haremin kıble yüzeyinde mihrabın iki yanında birer niş ile doğu ve batı yüzlerinde ise bakışımlı olarak yerleştirilmiş içte ve dışta üstleri kemerli ikişer pencere yer almaktadır .
Minareye yukarıda, batı duvarının içinden çıkılır. Giriş yüzeyinde, portalin iki yanında, üstleri kamalı nişler içine yerleştirilmiş iki pencere görülmektedir. Haremi çevreleyen duvarların kalınlığı 1.00 m dir.
SON CEMAAT YERÄ°
üç eşit bölmeye ayrılan son cemaat yeri, pandantiflere oturan, dışarıdan görünmeyen kubbelerle örtülüdür. Üstü örten eğimli çatı alaturka kiremitle kaplıdır. Bu üç kubbeli bölüm önde dört ayağa oturur. Ayaklardan ortadakilerin köşeleri 45 derece kesilerek uzun bir sekizgen biçime sokulmuştur. Bunların taşıdığı sivri kemerler yerden 5.00 m. yüksekliktedir. İki yanda da 4.10 m. ye ulaşan kemerli açıklıklar görülmektedir ·
Son cemaat yeri 0.60 m. kadar yükseltilmiştir; önde yarım daire biçimli üç basamakla ulaşılır. Cami kalın ayaklarıyla oldukça masif görünmektedir.
MÄ°NARE
Minarenin kare biçimli kaidesi son cemaat yerinin çatı düzeyine ulaşır. üçgenli küpü bir bilezik izler. Kalın gövdenin üst kısmındaki ikinci bir bilezikten sonra, üçgen çıkıntılar yapan tuğlaların oluşturduğu üç dizinin bezediği şerefe altı yer alır .
Yakında yapıldığı anlaşılan minare külahı kaba bir görünümdedir. Her biri 0.27 m. yükseklikteki kırkbir basamaklı merdiven alt tan 2.40 m. ‘den başlar.
MiHRAB
Yerden 3.1O m.’ ye ulaşan mihrabın üst 1.40 m.’ si beş mukarnaslı dizinin oluşturduğu süslemelere ayrılmıştır. Caminin bezeli ögeleri mihrab ve son cemaat yerine açılan pencere üstlerinin mukarnaslı bezemeleridir.
Minare kaidesinden anlaşıldığına göre cami moloz taş ve tuğla karışık olarak örülmüş, üstüne beyaz badana çekilmiştir.
KAYNAK 2: TİRE’DE CAMİLER VE ÜÇ MECİT (İNCİ ASLANOĞLU )
SARI ALİ (FADILLIOĞLU ) CAMİ – TİRE Fotoğraf Galerisi
CAM%C4%B0%C4%B0%202.jpg)
