|
|
|
| DUYURULAR |  |
|
|
|

|
|
|
|
|
MENEMEN İLÇESİ
Menemen, İzmir ilinin bir ilçesidir. İzmir merkeze (Konak) 33 km. uzaklıktadır. İlçe merkezi nüfusu 116147, ilçe nüfusu 128113'dir (2009 sayımı). Testisi ve diğer çömlekçilik ürünleri ile ünlü, Türkiye genelinde daha ziyade geçmişte yaşadığı dramlarla tanınan, günümüzde de Menemen Serbest Bölgesi ile geleceğe bakan bir merkezdir.
Menemen İzmir'in ilçelerinden biridir.
2009 sayımına göre toplam nüfûsu 128.113 olup, 116.147’si ilçe merkezinde geri kalanı köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 25, Emiralem bucağına bağlı 13 köyü vardır. Yüzölçümü 664 km2 olup, nüfus yoğunluğu 115’tir. İlçe toprakları genelde düzdür. Kuzeybatısında Foça Tepeleri, kuzeyinde Dumanlıdağ, güneydoğusunda Yamanlar Dağı yer alır. İlçe topraklarını Gediz Çayı sular.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri, üzüm, pamuk, buğday, zeytin, mandalina, mısır, arpa, tütün olup ayrıca az miktarda soğan, patates de yetiştirilir. Hayvancılık önemli gelir kaynakları arasında yer alır. Arıcılık gelişmiştir. Mandra, tabakhane ve testi, saka, çömlek atölyesi küçük sanâyi kuruluşlarıdır.
İlçe merkezi, Çanakkale-İzmir karayolu üzerinde yer alır. İl merkezine 28 km mesafededir. Karşıyaka ilçesi ile hemen hemen birleşmek üzeredir. Balıkesir, İzmir demiryolu ilçeden geçer.
MENEMEN ADININ NEREDEN GELDİĞİ
Bu konuda kesin kanıt olmakla birlikte birtakım rivayetler ortaya atılmıştır.
1-) Pers Krallığı sırasında övünmeyi seven Pers Kralına bu şehri kimin aldığı sorulduğunda men,men diye yanıt verir. Farsçada men, ben zamirinin karşılığıdır. Bu deyiş sonradan Menemen olur.
2-) Bergama Kralı Eumen, şehre kendi adını vermiş, sonradan bu Menemen şekline dönüşmüştür.
3-) Bizans egemenliği sırasında maino-menau adının verildiği, bu deyişin zamanla değişerek bugünkü şeklini alarak Menemen olmuştur.
İLÇENİN KONUMU
İzmir İline bağlı olup, 35 km mesafededir. Menemen, 27,4 derece boylam ve 38,35 derece enlemdedir. Doğusu Manisa İli, batısı Foça İlçesi ve Ege Denizi, Kuzeyi Aliağa İlçesi, Güneyi Çiğli İlçesi ile çevrilidir. Deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 20 m dir. YÜZÖLÇÜMÜ : 655 km2 (yaklaşık olarak) Not: Daha önce 665 km2 olan yüzölçümü Harmandalı Beldesinin 29 Mart 2009 Yerel Seçimlerinden sonra Çiğli İlçesine bağlanması ile yaklaşık olarak 10 km2 eksilmiştir.
YÜZEY ŞEKİLLERİ
Doğu ve Kuzeydoğuda Dumanlı Dağlar, Güney ve Güneydoğuda Yamanlar Dağı ile çevrilmiştir. Ancak eskiden tek parça olan hatla Gediz Nehrinin açtığı vadi ile birbirinden ayrılmıştır.Bu nehrin doldurduğu delta ve ova ziraata elverişli olup, deniz seviyesindeki yerlerde tuzlu bataklıklar bulunmaktadır. Ovanın batısında bulunan Taşlı Tepe, Değirmendere, Üçtepeler gibi yükseklikler alüvyal zemin üzerinde dik yamaçlarla birer ada gibi yükselmektedir.
AKARSU VE GÖLLERİ
Menemenden geçen Gediz Nehri, ilçenin hayat damarıdır. Bu nehrin oluşturduğu delta, Batı Anadolu'nun en büyük deltasıdır. Menemen Ovası, aşağı Gediz havzasında olup, doğuda Yamanlar Dağı, batıda Foça dağlık yöresiyle çevrelenmiştir.
İKLİMİ
Menemen iklim etmenleri bakımından üniformdur. Akdeniz iklimi karakterini taşır, yazlar kurak ve sıcak, kışlar ılık ve yağışlıdır.Yıllık yağış ortalaması 616 mm, yıllık sıcaklık ortalaması 19 0C' dir. İklim özelliklerinden, ova topraklarının tümü derin yapıda ve genelde de orta-ağır bünyeli alüvyaldir. Menemen ovasını kat ederek Foça İlçesinin güneyinden denize dökülen Gediz Nehri üzerine kurulan Emiralem Regülatörü ve sulama şebekesi vasıtasıyla ova tamamen sulu tarım yapmaya elverişli saha haline gelmiştir. Yamanlar dağı üzerinde Karagöl Mevkiinde memba suyu niteliğinde birçok kaynak suyu bulunmaktadır.
TARİHÇE
Menemenin kuruluşu milat öncesine dayanmakla birlikte kesin bir tarih saptanmış değildir. İlçenin M.Ö. 1000 yıllarında Eoliyenlerle İyonyalıların hudutlarını oluşturan Gediz (Hermos) nehrinin sol sahiline yakın olan bugünkü Yahşelli köyü civarında kurulduğu zannedilmektedir. M.Ö. 263-241 yılları arasında da Asarlık köyü yakınlarına nakledildiği, Anadolu Beylikleri zamanında bugünkü yerine taşındığı bilinmektedir.
Uzun yıllar İonyalıların egemenliği altında kalan Menemen, daha sonra Frigyalıların egemenliği altına girmiştir. Bölge el değiştirmesine rağmen İyonlar bazı yerlerde egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Frigyalıların egemenliği M.Ö.676-546 yılları arasında Lidyalılar izlemişlerdir.
Son Lidya Kralı Krezüs'ün Pers Hükümdarı Kurus'a (Kirus) yenilmesiyle M.Ö. 546 yılında Anadolu sahilleri dolayısıyla Menemen, Perslerin eline geçti. M.Ö.334 yılına dek süren Pers istilası Büyük İskenderin Anadoluyu istilası ile son buldu. Makedonya Kralı Büyük İskenderin M.Ö. 323 yılında ölümü üzerine zaptettiği topraklar üzerinde, Helenizm Krallıkları denen Asya, Mısır ve Makedonya Krallıkları kuruldu. Asya Krallığı sınırları içinde kalan Batı Anadolu'da Büyük İskenderin kumandanlarından biri tarafından bugünkü Bergama ve yöresinde Bergama Krallığı kurulmuştur.
Bu sırada Menemen ve çevresi de Bergama Krallığının egemenliğini tanımıştır. M.Ö. 64 yılında Asya Krallığı Romalılar tarafından ortadan kaldırılınca kasaba Romalıların egemenliği altına girmiştir. Daha sonra Roma İmparatorluğu nun ikiye bölünmesi üzerine (M.S. 395) Doğu Roma İmparatorluğunun (Bizans) payına düşmüştür. Anadoluda Malazgirt Zaferi ile başlayan Selçuklu egemenliği kısa süre de Menemeni de içine aldı.(1048) Ancak Haçlı Seferlerine rastlayan bu dönemlerde Menemen'in birkaç kez el değiştirdiği görülmüştür.
Anadolu Selçuklularının son zamanlarda bağımsızlıklarını ilan eden Germiyanoğullarının yardımı ile Manisa ve çevresini elde eden
Saruhan Bey 1300 yıllarında Saruhan Beyliğini kurdu. 1313 yılında Menemen ve Foça yörelerini de egemenliği altına alarak sınırlarını genişletti
Anadolu'da Osmanlı Beyliğinin kurulması sırasında Saruhan Beyliğini ortadan kaldıran Yıldırım Bayezid Menemeni de Osmanlı Beyliği sınırları içine dahil etti. Yıldırım Beyazıt 1402 yılında Ankara Savaşında Timurlenke yenilince Timurlenk Anadolu Beyliklerine bağımsızlıklarını geri verdi. Bu arada Saruhan Beyliği de eski toprakları üzerinde bağımsızlığını ilan etti. Osmanlı tahtında hüküm süren Fetret Devri olarak adlandırılan döneme Çelebi Mehmet, diğer kardeşlerini yenerek son verdi ve yeniden Anadolu birliğini kurma çabalarına girişti. Mehmet Çelebi Saruhan Beyini öldürerek bir asırdan beri devam etmekte olan Saruhan Beyliğine son verdi.
Menemen ve çevresi de yeniden Osmanlı egemenliğine geçmiş oldu.
1425 yılında 2. Murat Menemeni kesin olarak Osmanlılara bağladı. 1850 yılında eyalet merkezinin Aydından İzmire alınmasıyla Menemen de Manisadan ayrılıp İzmire bağlandı.
479 yıl Osmanlı idaresinde kalan Menemen, İzmirin işgalini takip eden 19 Mayıs 1919 tarihinde Yunanlılar tarafından işgal edildi. Üç yıldan fazla süren işgal sırasında Menemen çok kötü ve acı günler yaşamıştır.
16 Haziran 1919 günü, işgal esnasında halka itidal telkin etmiş bulunan Menemen Kaymakamı Kemal Bey ve maiyetindeki 6 jandarma şehit edilmiştir. 17 Haziran 1919 günü Bergama baskınında hezimete uğrayarak dönmüş bulunan Yunan birliklerinin Menemen'de gerçekleştirdikleri, muhtemelen 1000 e yakın kişinin bir gün içinde öldürüldüğü katliam Ege Bölgesi de işgal döneminin en kara sayfalarından birini oluşturmuştur.
İşgale rağmen Menemenli hiçbir zaman Yunan buyruğu altına girmemiş zaman zaman dağlara çıkarak Yunan askeri birliklerine baskınlar yaparak zayiatlar verdirmişlerdir.
Menemen, Kurtuluş Savaşı sonrasında zafer kazanan Türk Ordusunun 9 Eylül 1922 de şehre girmesiyle tekrar bağımsızlığına kavuşmuştur. 9 Eylül günü Menemenin en mutlu günü olarak kabul edilmiştir.
ATATÜRK ve MENEMEN OLAYI
Derviş Mehmet isminde bir yobaz ( Bülent Arınçın öz be öz dedesidir ) ve altı silahlı arkadaşı 23 Aralık 1930 günü Menemene gelmişler ve camiye girerek üzerinde dini ibareler yazılı bir bayrakla, camide bulunanları ve merakla cami önüne toplananları, kendileriyle birlik olmaya davet etmişlerdir. Derviş Mehmet halka hitap ederek; Ey Müslümanlar, ne duruyorsunuz; Halife Abdülmecit hududa geldi, Sancak-ı Şerif çıktı, gelin altında toplanalım, şeriat isteyelim diye bağırmıştır.
Gösteriler ve tekbirlerle dini ibareler bulunan bayrağı Hükümet Konağı önündeki meydana dikmişlerdir. Toplanan halkı dağıtıp bu yobazları yakalamaya mesleği öğretmen olan Yedek Asteğmen Kubilay Beyin askeri müfrezesi görevlendirilmiştir. Kubilay Bey, şakilere nasihatta bulunarak; yaptıklarının hatalı, sakıncalı ve kötü bir şey olduğunu belirterek vazgeçmelerini ve dağılmalarını söylemiştir. Şakiler buna mavzer kurşunu ile cevap vermişlerdir. Kubilay Bey kendisini korumak için tabancasını çekmiş ise de, bir kurşunla yaralanarak yere düşmüş ve gözleri dönmüş canilerden biri, yaralı Kubilay Beyin üstüne atılarak boğazından kesip başını gövdesinden ayırmıştır. Bu arada Hasan adlı fedakar bir mahalle bekçisini de şehit etmişlerdir.
Olay yerine yetişen askeri birlik ve jandarmalar şakilerin teslim olmalarını istemiştir. Bu isteği reddeden yobazlar ateşle karşılık vermişlerdir. Çatışma sonucu Derviş Mehmet ve iki arkadaşı vurularak, ikisi de yaralı ele geçirilmiştir. Diğer ikisi de iki gün sonra yakalanmıştır. Araştırma sonucu; olayın bölgesel bir nitelik taşımadığı, organize bir şebekenin düzenlediği, Cumhuriyeti yıkmak amacını güden irticai ve siyasi bir hareket olduğu ortaya çıkmıştır. Bunun üzerine Hükümet, Menemen ilçesi ile Manisa ve Balıkesir illerinde bir ay süre ile sıkıyönetim ilan etmiştir. Yakalananlar muhakemeleri sonunda ağır cezalara çarptırılmışlardır.
Olaydan hemen sonra Atatürk, Cumhurbaşkanı ve Başkomutan olarak Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi (Çakmak) Paşaya 28 Aralık 1930 günü bir taziye telgrafı göndererek, Cumhuriyete karşı suikast tertipleyen mütecavizleri lanetlemiş ve Kubilay Beyi görevini yapan şehit olarak takdirle anmıştır. Atatürk; Hepimizin, dikkatimiz, bu meseledeki vazifelerimizin icabatını hassasiyetle ve hakkıyla yerine getirmeye matuftur. Büyük ordunun kahraman genç zabiti ve Cumhuriyetin mefkureci muallim heyetinin kıymetli uzvu Kubilay Bey, temiz kanı ile Cumhuriyetin hayatiyetini tazelemiş ve kuvvetlendirmiş olacaktır. demiştir. |
MENEMEN İLÇESİ Fotoğraf Galerisi
|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  | |
|
|