Tarihi Mekanlar KiÅŸisel Ansiklopedi Erol ÅžAÅžMAZ
  Ä°ZMÄ°RÄ°N ENDÃœSTRÄ° MÄ°RASI
  Ä°ZMÄ°RÄ°N ÖZEL MEKANLARI
  Ä°ZMÄ°RÄ°N Ä°LÇELERÄ°
  Ä°ZMÄ°RÄ°N CAMÄ°LERÄ°
  Ä°ZMÄ°RÄ°N KÄ°LÄ°SELERÄ°
  Ä°ZMÄ°RÄ°N ANITLARI
  Ä°ZMÄ°RÄ°N ÅžEHÄ°TLÄ°KLERÄ°
  Ä°ZMÄ°RÄ°N HANLARI
  Ä°ZMÄ°RÄ°N HAMAMLARI
  Ä°ZMÄ°RÄ°N KAPLICALARI
  Ä°ZMÄ°RÄ°N ÇEÅžMELERÄ°
  Ä°ZMÄ°RÄ°N SU KEMERLERÄ°
  Ä°ZMÄ°RÄ°N KÖPRÃœLERÄ°
      BUCA KÖPRÃœLERÄ°
      ALÄ°AÄžA KÖPRÃœLERÄ°
      MERKEZ KÖPRÃœLERÄ°
      BORNOVA KÖPRÃœLERÄ°
      BAYINDIR KÖPRÃœLERÄ°
      BERGAMA KÖPRÃœLERÄ°
      Ã‡EÅžME KÖPRÃœLERÄ°
      FOÇA KÖPRÃœLERÄ°
      GAZÄ°EMÄ°R KÖPRÃœLERÄ°
      KEMALPAÅžA KÖPRÃœLERÄ°
      KINIK KÖPRÃœLERÄ°
      MENEMEN KÖPRÃœLERÄ°
      Ã–DEMÄ°Åž KÖPRÃœLERÄ°
      SELÇUK KÖPRÃœLERÄ°
      MENDERES KÖPRÃœLERÄ°
      TÄ°RE KÖPRÃœLERÄ°
      URLA KÖPRÃœLERÄ°
  Ä°ZMÄ°RÄ°N KALELERÄ°
  Ä°ZMÄ°RÄ°N SAAT KULELERÄ°
  Ä°ZMÄ°RÄ°N TÃœRBELERÄ°
  Ä°ZMÄ°RÄ°N MEDRESELERÄ°
  Ä°ZMÄ°RÄ°N KERVANSARAYI
  TARÄ°H VE KÃœLTÃœR TURÄ°ZMÄ°

Mail listemize abone
olun, güncel
yayınlarımızdan
haberdar olun!

Bunun için,
Lütfen mail adresinizi girin.
  Ana Sayfa   |  Ä°letiÅŸim   
Arpaçay Köprüsü – ( Foça )

İzmir – Foça Yenibağarası, Balaban ve Killik mevkileri arasında; Eski Foça’nın~5 km güneydoğusunda; Pers Anıtı’nın hemen yanındadır. Arpaçay Gediz bir koludur.

Köprü Tek gözlü | Düz tipli, Yuvarlak Kemer Formudur.

Malzeme-Teknik:

Kemer, düzgün işlenmiş kesme taşlalarla örülmüştür; menba cephesinde, zeminden itibaren yaklaşık 1 m’den yüksek ve kemere yakın kısımlar düzgün kesme taş, kemerden uzaklaştıkça kaba yonu ve moloz taşın bir arada kullanımı, alt seviyelerde ise moloz taş görülmektedir. Taş türünde, işlenme biçimlerinde ve kullanım yerlerindeki bu farklılıklar değişik tarihlerde gerçekleşmiş çeşitli onarımları akla getirmektedir.

Yine, menba cephesinin güney kanadında, ayrım çizgisi gayet net algılanabilen, malzemesi de farklı bir duvar bölümü de görülmektedir. Bu kısmın ayrım çizgisi mansap cephesinde de algılanabilmektedir. Mansap cephesi, kemer yüzeyi hariç, tamamen moloz ve kaba yonu taşların gelişigüzel kullanılmasıyla örülmüştür. Tabliye seviyesi, düzgün ve profilli kesilmiş ve demir malzeme ile tutturulmuş iri-uzun taş bloklardan meydana gelen bir korniş ile vurguludur. Yer yer kireç harcı, yer yer de çimento görülebilmektedir. Kemeri oluşturan taşlar yanaşık derzlidir.

Köprü gözünü meydana getiren 596 cm enindeki tonozun karnı yine düzgün kesme taştır. Ancak üzengi hattından aşağısı esasta moloz-harç katışımı bir çekirdek olup, yüzey, dekoratif sıva (giydirme) tekniği ile kesme taş gibi gösterilmiştir .

Süsleme :

Menba cephesinde, kilit taşı üzerinde kazıma tekniğiyle ay-yıldız motifi, masap cephesinde kilit taşının güney tarafına kalan kemer koltuk taşlarından biri üzerinde kazıma ile ΔΚ monogramı yazılıdır.
Mansap tarafı kilit taşının hemen üzerinde, aynı malzemeden ve yakın ebatlarda dikdörtgen biçimli bir levha meyana getirilerek üzerine tarih kazınmıştır. İki cephe tarafında da kornişler profillidir.

Toplam döşeme uzunluğu ~50 m; genişliği dıştan dışa 5,9 m; kemer açıklığı 6 m’dir. Korkuluklar yıkılmış durumdadır.
İzmir TKVE’nde, Geç Osmanlı Dönemi’ne ait olması gerektiğinden ve İzmir 2 No’lu KTVKK’nun 27.07.2005 tarih ve 1173 sayılı kararı ile tescil edildiğinden başka bilgi yoktur.

Köprünün konumunun çok eski dönemlerden beri insan tarafından işgal edilen bir yer olduğu anlaşılmaktadır: Köprünün altında ve mansap cephesi tarafında, nehir yatağını meydana getiren Yerlikaya zemin, Pers Anıtı’nın içinde ve etrafındaki kaya yontma tekniğine benzer bir teknikle, insanların sudan, havuz-oturma-yıkanma yeri gibi, kaplıca-hamam benzeri ya da törensel amaçlarla yararlanmasına, belki de çamaşır için, ya da bir şeylerin üretimi için kullanmasına imkan verecek şekilde farklı boyutlarda oyuntular halinde biçimlendirilmiştir.

Tarihlendirme :

Köprü, erken tarihte yapılaşma görmüş bir noktadadır ve olasılıkla da eski Kral Yolu’yla ilişkili bir yol üzerindedir. Çok erken tarihli bir köprünün temeleri üzerine inşa edilmiş olup olmadığı ayrıca araştırılmaya değerdir.

Yapıda, mansap tarafındaki kilit taşının üzerine yerleştirilen dikdörtgen taşın yüzeyine 1900 tarihi kazınmıştır. Menba cephesindeki ay-yıldız motifi de benzer bir teknikle kazınmıştır. Ay-yıldız motifinin mimaride devlet erkini simgeleyen kullanımının II. Abdülhamid döneminde yaygın olduğu bilinmektedir.1123 Yapının 1900 eseri olduğunu; kemer koltuk taşı üzerindeki ΔΚ yazısının ise özellikle kemer ve kornişleri yapan yabancı bir şirketin simgesi ya da ustanın monogramı olabileceğinini düşünmekteyiz.

KAYNAK: BÜYÜK MENDERES, KÜÇÜK MENDERES ve GEDİZ HAVZALARINDAKİ TÜRK DÖNEMİ KÖPRÜLER ( Ender ÖZBAY )
FOTOÄžRAFLAR: EROL ÅžAÅžMAZ ( BAZI FOTOÄžRAFLAR KAYNAK BELGEDEN ALINTIDIR. )
Arpaçay Köprüsü – ( Foça ) Fotoğraf Galerisi